|
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
|
|
|
10/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Οφρυνίου
|
Διεύθυνση A’/θμιας
Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ
|
|
|
Κωδικός Σχολείου (ΥΠAIΘ)
|
9210110
|
|
|
|
|
|
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
|
|
|
Έδρα του
Σχολείου (διεύθυνση)
|
ΟΦΡΥΝΙΟ
|
|
Τηλέφωνο
|
2592041260
|
Fax
|
2592041260
|
|
e-mail
|
mail@dim-
ofryn.kav.sch.gr
|
Ιστοσελίδα
|
http://dimofrin.blogspot.com/
|
|
Διευθυντής Σχολικής Μονάδας
|
ΚΑΡΑΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ Μ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
|
|
Υποδιευθυντής/τρια
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
|
|
Πρόεδρος
Συλλόγου Γονέων/Κηδεμόνων
|
ΛΙΑΝΑ ΝΙΑΚΟΥ
|
|
|
|
|
|
Κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά του σχολείου - κοινωνικό πλαίσιο.
Η ιστορία του Σχολείου
ξεκινάει το 1918 μετά την
παλιννόστηση από την ομηρία 40 περίπου
οικογενειών της κοινότητας των κάτω
Λακκοβικίων του νομού Σερρών με τη λήξη
του πρώτου παγκοσμίου πολέμου 1914 – 1918. Το σχολείο αρχικά ήταν μονοτάξιο στεγαζόμενο σε ξύλινο παράπηγμα
(Τολ). Στην περιοχή του συνοικισμού των
κάτω Λακκοβικίων έφθασαν 300 προσφυγικές οικογένειες το Σεπτέμβρη του 1923
που προέρχονταν από την περιοχή της επαρχίας Δαρδανελίων της Μ. Ασίας και ενώθηκαν με τις εναπομείνασες οικογένειες
της κοινότητας των Κάτω Λακκοβικίων. Κατά
το 90% προέρχονταν από το χωριό Οφρύνιο (Ρένκιόι)
και 10% από τα χωριά της ίδιας επαρχίας Δαρδανελίων, Νεοχώρι, Γενη-Σεχίρ (Γενήσαρι) Καλαφατλί, Βαργιαμίτσι,
Εζίνε, Λάμψακο και Δαρδανέλια. Το έτος 1954 η κοινότητα, κατόπιν αποφάσεως
του συμβουλίου τοπωνυμιών ονομάσθηκε σε κοινότητα
Οφρυνίου επαρχίας Παγγαίου
Νομού Καβάλας. Το όνομα δόθηκε κατόπιν γνωματεύσεως του κοινοτικού συμβουλίου και άλλων αρμόδιων,
επειδή οι περισσότεροι κάτοικοι προέρχονταν
από το χωριό Οφρύνιο της επαρχίας Δαρδανελλίων Μ.Ασίας. Το 1928 με εκούσια εισφορά των κατοίκων του
χωριού από την παραγωγή των καπνών, μια δραχμή
για κάθε οκά του καπνού που παρήγαγαν, μαζεύτηκε το ποσό των 350.000 δραχμών και χτίστηκε το υπάρχον πέτρινο
διδακτήριο, σε χώρο που παραχώρησε η κοινότητα και αντικατέστησε το παράπηγμα στο οποίο γίνονταν
μέχρι τότε τα μαθήματα.
Τα νέα
διδακτήρια του Γραφείου Μελετών, που προορίζονταν για τις πόλεις και τις περιφέρειες της ελληνικής
επικράτειας, έπρεπε να διακρίνονται για την απλή
μορφή, τη σαφή λειτουργία, την εύκολη, σύντομη και οικονομική κατασκευή τους. Έτσι λειτούργησε μέχρι το 1996 οπότε
και κατασκευάσθηκε προέκταση με την προσθήκη 5 νέων αιθουσών
αφού συγχωνεύτηκε με τα δημοτικά
σχολεία του Ορφανίου και της Κάριανης αποτελώντας ένα
νέο 6/Θέσιο Σχολείο. Το έτος 2007 προήχθη
σε 8/Θέσιο και τώρα λειτουργεί ως 10/θεσιο ενώ η λειτουργικότητά του είναι 12/θέσιο.
Κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μαθητών.
Οι μαθητές στην
πλειοψηφία τους είναι απόγονοι Μικρασιατών αφού η πλειοψηφία των οικογενειών τους προέρχεται από τη
Μικρά Ασία (οι οικογένειες των μαθητών και
των τριών δημοτικών διαμερισμάτων, από τα οποία προέρχεται
το μαθητικό δυναμικό, προέρχονται από τη Μικρά Ασία). Κρατούν με ευλάβεια τα
ήθη και τα έθιμα των αλησμόνητων πατρίδων
τους και τα παρουσιάζουν μέσα από τις δραστηριότητες
των πολιτιστικών συλλόγων τους, με τους οποίους το σχολείο μας βρίσκεται
σε άριστη συνεργασία για την προβολή
αυτών των παραδοσιακών συνηθειών, τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλήνιο επίπεδο. Τα
τελευταία χρόνια και επειδή η περιοχή
είναι καθαρά αγροτική με πολλών ειδών καλλιέργειες, κατοικούν πολλές οικογένειες οικονομικών μεταναστών (Αλβανοί και Βούλγαροι). Έτσι το ποσοστό των παιδιών των οικογενειών αυτών
στο σχολείο μας είναι αρκετά υψηλό, αγγίζοντας και το 36%.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Σχολείου (άρθρο
37, Ν.4692/2020) στοχεύει στην
διασφάλιση των προϋποθέσεων και διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών προκειμένου να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι της σχολικής
κοινότητας. Διαμορφώνεται στα πλαίσια που προβλέπονται
από την πολιτεία ως προς τη λειτουργία των Σχολικών μονάδων (δημόσιων και ιδιωτικών) και προσαρμόζεται
στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης σχολικής
μονάδας και της ευρύτερης κοινότητας, όπως αυτά παρουσιάζονται παραπάνω .
Εκπαιδευτική φιλοσοφία
σχολικής μονάδας
Ο ρόλος του σχολείου είναι
να προετοιμάσει με, κριτικό τρόπο, τον αυριανό
πολίτη έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις νέες κοινωνικές προκλήσεις δημοκρατικά, υπεύθυνα
και ενεργά. Στα πλαίσια της σχολικής μονάδας,
μαθητές και εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι σε θέση να αυτενεργούν και να διαχειρίζονται με κριτικό τρόπο τις παρεχόμενες πληροφορίες, ούτως ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν τις δικές
τους αξίες και προτεραιότητες, οι
οποίες θα τους οδηγήσουν στην οικοδόμηση της δικής τους εναλλακτικής οπτικής για την ίδια τη ζωή και
τη θέση του ατόμου σ΄ αυτή.
Το νέο σχολείο θα πρέπει να
είναι ικανό να προάγει την υγεία τόσο των μαθητών
όσο και των εκπαιδευτικών που ζουν και εργάζονται σ΄ αυτό, καθώς και να διαμορφώνει ένα μαθησιακό περιβάλλον τέτοιο και αυτή τη μορφή διδασκαλίας, η οποία θα παρέχει τα ερεθίσματα που θα οδηγούν
στην πνευματική, ηθική,
πολιτιστική, διανοητική και σωματική ανάπτυξη των ατόμων που απαρτίζουν την σχολική κοινότητα. Θεμελιώδης αρχή ενός δημοκρατικού σχολείου είναι η αποδοχή της
διαφορετικότητας του κάθε μαθητή. Στα πλαίσια
αυτής της διαφορετικότητας, τα μορφωτικά αγαθά επιδιώκεται να παρέχονται προσαρμοσμένα στη «Ζώνη Επικείμενης
Ανάπτυξης» του κάθε μαθητή. Σ΄ ένα ανθρώπινο
σχολείο κανένας μαθητής δεν περιθωριοποιείται, δεν στιγματίζεται, δεν αποκλείεται, εξαιτίας
κάποιας ιδιαιτερότητας που έχει.
Σύνταξη, έγκριση
και τήρηση του Κανονισμού.
Ο Εσωτερικός Κανονισμός
Λειτουργίας συντάχθηκε ύστερα από εισήγηση του
Διευθυντή του Σχολείου,
με τη συμμετοχή όλων των μελών του Συλλόγου Διδασκόντων, των μελών του Διοικητικού
Συμβουλίου του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων καθώς και εκπροσώπου του Δήμου μας. Έχει εγκριθεί
από τη Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου που έχει την παιδαγωγική ευθύνη του σχολείου μας καθώς και από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Ο Εσωτερικός Κανονισμός
Λειτουργίας με την έναρξη του σχολικού έτους
κοινοποιείται σε όλους του γονείς/κηδεμόνες και αναρτάται με την έναρξη
του σχολικού έτους στον ιστότοπο του Σχολείου.
Η ακριβής τήρησή του
αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση όλων των μελών της σχολικής μας κοινότητας: της διεύθυνσης του Σχολείου, των
εκπαιδευτικών και του βοηθητικού προσωπικού, των μαθητών,
των γονέων και κηδεμόνων.
Ο Κανονισμός επικαιροποιείται σε τακτά χρονικά
διαστήματα, μέσω της προβλεπόμενης
από τον νόμο συμμετοχικής διαδικασίας όλων των μελών της σχολικής κοινότητας, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνει νέες νομοθετικές ρυθμίσεις, να ανταποκρίνεται στις αλλαγές των συνθηκών λειτουργίας του Σχολείου και τις,
κατά καιρούς, αποφάσεις των αρμόδιων συλλογικών οργάνων του.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Διδακτικό ωράριο
Η έναρξη, η λήξη, η
διάρκεια μαθημάτων του υποχρεωτικού προγράμματος και του ολοήμερου, τα διαλείμματα, ο χρόνος διδασκαλίας κάθε διδακτικού αντικειμένου καθώς και η έναρξη και λήξη του διδακτικού έτους
καθορίζονται από τις κείμενες
διατάξεις και αποφάσεις του ΥΠΑΙΘ. Ανακοινώνονται στους γονείς και τα παιδιά με την έναρξη του διδακτικού έτους και
αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Σχολείου.
Για το σχολικό έτος 2021-2022 το πρόγραμμα του σχολείου μας διαμορφώνεται ως
εξής:
Υποχρεωτικό πρόγραμμα
o
υποδοχή των μαθητών και των μαθητριών στο σχολείο: 08.00-
08:15.
o
έναρξη 1ης διδακτικής περιόδου: 08:15.
o
λήξη υποχρεωτικού προγράμματος- αποχώρηση μαθητών και μαθητριών: 13:15 (εξάωρο)
Ολοήμερο πρόγραμμα
(μόνο για τους μαθητές
και τις μαθήτριες του σχολείου
που συμμετέχουν στο Ολοήμερο)
o
έναρξη λειτουργίας των δραστηριοτήτων Ολοήμερου προγράμματος: 13:20
o
λήξη των δραστηριοτήτων Ολοήμερου προγράμματος:
15:00.
Προσέλευση και αποχώρηση μαθητών/μαθητριών
Η ώρα προσέλευσης των μαθητών και μαθητριών είναι 08:00 έως 08:15.
Η έγκαιρη προσέλευση και η
καλά οργανωμένη και ελεγχόμενη αποχώρηση είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση του διδακτικού έργου και την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου γενικότερα, είναι δε μαζί με
την υπηρεσία των
εφημερευόντων εκπαιδευτικών ο μηχανισμός εκείνος που προστατεύει την ασφάλεια των μαθητών και μαθητριών και του
προσωπικού του σχολείου.
Για λόγους ασφάλειας των μαθητών/μαθητριών αλλά και για την ομαλή λειτουργία
του προγράμματος η είσοδος του σχολείου/οι είσοδοι του σχολείου κλείνουν
στις 8:15. Σε περίπτωση που μαθητής/μαθήτρια προσέρχεται με καθυστέρηση, περνάει
πρώτα από το γραφείο του Διευθυντή, ο οποίος και ενημερώνεται
για την αιτία της καθυστέρησης και στη συνέχεια πηγαίνει στην τάξη του. Η είσοδος των μαθητών που
καθυστερούν γίνεται μόνο από την μία εκ των
δύο εισόδων της σχολικής μονάδας, αυτής που βρίσκεται στο παλιό σχολικό κτίριο,
στο οποίο βρίσκεται και το γραφείο του Διευθυντή.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες
σε καμία περίπτωση δε φεύγουν από το σχολείο
πριν τη λήξη των μαθημάτων χωρίς άδεια. Αν παρουσιαστεί ανάγκη έκτακτης αποχώρησης κατά τη διάρκεια
του σχολικού ωραρίου
(π.χ. ασθένεια), ενημερώνεται ο γονέας/κηδεμόνας για να προσέλθει
στο σχολείο και να συνοδεύσει το παιδί στο σπίτι του, αφού προηγουμένως συμπληρώσει το σχετικό
έντυπο.
Οι εκπαιδευτικοί εφημερίας
που είναι υπεύθυνοι, υποδέχονται τους μαθητές
και τις μαθήτριες στην είσοδο του Σχολείου και οι
γονείς/κηδεμόνες-συνοδοί αποχωρούν.
Μετά το ηχητικό σήμα (κουδούνι), με ευθύνη των εφημερευόντων, κλείνει η είσοδος του σχολείου. Κατά τη
διάρκεια του χρόνου προσέλευσης των μαθητών/μαθητριών
δεν παρευρίσκεται χωρίς άδεια στον χώρο του σχολείου κανένας
επισκέπτης.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες που συνοδεύονται καθημερινά κατά την αποχώρησή
τους περιμένουν τον γονέα/κηδεμόνα τους και δε φεύγουν ποτέ από το Σχολείο χωρίς τη συνοδεία τους. Οι
γονείς/κηδεμόνες προσέρχονται έγκαιρα για
την παραλαβή των μαθητών και των μαθητριών και παραμένουν έξω από τις εισόδους του σχολείου, χωρίς να
παρεμποδίζουν τη διαδικασία αποχώρησης. Κάθε
καθυστέρηση στην προσέλευση των συνοδών δημιουργεί κινδύνους για την ασφάλεια των μαθητών/μαθητριών που
ολοκληρώνουν το πρόγραμμά τους αλλά
και αυτών που παρακολουθούν το Ολοήμερο Πρόγραμμα. Σε περιπτώσεις δυσμενών
καιρικών συνθηκών το σχολείο τροποποιεί τη διαδικασία αποχώρησης των μαθητών, ώστε να μειωθεί
στο ελάχιστο η έκθεση γονέων και μαθητών/τριών
στις καιρικές συνθήκες δίχως να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια των μαθητών/τριών.
Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Σχολείου
Το Σχολείο μας εφαρμόζει το
Ωρολόγιο Πρόγραμμα, όπως αυτό ορίζεται από τις
εγκυκλίους του ΥΠΑΙΘ και εξειδικεύεται από τον Σύλλογο Διδασκόντων με ευθύνη του Διευθυντή.
Οι γονείς/κηδεμόνες ενημερώνονται έγκαιρα
για προγραμματισμένες ή έκτακτες (γνωστές
όμως εκ των προτέρων) αλλαγές
που προκύπτουν στο Ωρολόγιο
Πρόγραμμα, κατά της διάρκεια του σχολικού έτους, όπως επίσης και αλλαγές
που σχετίζονται με αλλαγή διδασκόντων ως προς τα γνωστικά
αντικείμενα
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ – ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Ένας από τους βασικούς στόχους
του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όπως αναφέρεται και στο Σύνταγμα,
είναι η ηθική διαπαιδαγώγηση των μαθητών. Το περίγραμμα του συγκεκριμένου όρου δεν προσδιορίζεται επαρκώς, μπορεί να ισχυριστεί
κάποιος και να του δώσει το «περιεχόμενο» που εκείνος επιθυμεί. Ωστόσο εάν δεν δούμε τον συγκεκριμένο
εκπαιδευτικό στόχο αποκομμένο από το σύνολο των υπολοίπων εκπαιδευτικών στόχων αλλά ενταγμένο
και άμεσα συνδεδεμένο μ΄ αυτούς, όπως αυτοί διατυπώνονται τόσο στο Σύνταγμα,
όσο και στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, θα δούμε πως υπάρχει
μια συγκεκριμενοποίηση του όρου. Το κράτος μέσα από τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς παρέχει στους εκπαιδευόμενους τη συστηματική γνώση, αποσκοπώντας στην ανάπτυξη των πνευματικών
και σωματικών ικανοτήτων των τελευταίων και την πρόσκτηση, από αυτούς,
επαρκών γνώσεων και δεξιοτήτων, οι οποίες συντελούν
στην κοινωνική ένταξη του ατόμου και αξιοποίησή του από
το κοινωνικό σύνολο προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Κατά συνέπεια, οι γνώσεις που αποκτώνται από την εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να έχουν
μία ωφελιμιστική αξία για το ίδιο το άτομο
αλλά και το κοινωνικό σύνολο στο οποίο αυτό εντάσσεται. Οι γνώσεις είναι αναγκαίο να συνδέονται και να υποβοηθούν
τη διαμόρφωση ενός ηθικού πλαισίου μέσα
στο οποίο αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν και να οδηγούν στην υιοθέτηση μιας ηθικής
στάσης ως θεμελιώδους συμπεριφοράς του ατόμου.
Πώς όμως επιτυγχάνεται η υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς και ποια είναι
αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς που
υιοθετούνται ή πρέπει να υιοθετηθούν και με ποιον τρόπο διαμορφώνονται οι ηθικές προσωπικότητες και τι είδους ηθικές προσωπικότητες επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε;
Σύμφωνα με τα Α.Π.Σ. η εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να διαμορφώνει συνθήκες που προάγουν τη δημοκρατία, τον
σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της
ελευθερίας και ταυτόχρονα να
επιδιώκει την ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή και
μέσα από την αποδοχή κοινών αξιών, όπως αυτών του σεβασμού στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια, των ίσων ευκαιριών,
της παγκόσμιας ειρήνης, της ολόπλευρης ανάπτυξης
της προσωπικότητας του ατόμου με ταυτόχρονη ανάπτυξη των νοητικών, συναισθηματικών και ψυχοκινητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ατόμου (Α.Π.Σ., γενικό μέρος, Εισαγωγή).
Στη σύγχρονη πολυπολιτισμική σχολική πραγματικότητα ποιες μπορεί να είναι
οι κοινά αποδεκτές αξίες που μπορεί
να διαμορφωθούν και με ποιον τρόπο είναι εφικτό να υιοθετηθούν; Άτομα από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα
παρουσιάζουν και διαφορετική θεώρηση της ηθικά σωστής ή λανθασμένης συμπεριφοράς, προσδίδοντας στην έννοια της ηθικότητας το χαρακτηριστικό του πολιτισμικού ηθικού σχετικισμού.
Ωστόσο η σύγχρονη παιδαγωγική σχέση δεν μπορεί να είναι διεκπαιρεωτική, καθοριζόμενη από ένα ηθικολογικό πλαίσιο υποχρεώσεων και δικαιωμάτων. Εκπαιδευτικός και εκπαιδευόμενος
εμπλέκονται σε μια ηθική κοινότητα φροντίδας
(όπ. Αν. Noddings,1984). Ο/η εκπαιδευτικός δεν περιορίζεται στην προσφορά
γνώσεων αλλά ενδιαφέρεται για τις ιδιαίτερες ανάγκες, μαθησιακές δυσκολίες, ανησυχίες ακόμη και για τα προβλήματα των μαθητών του. Οι
μαθητές θα πρέπει να αναπτυχθούν ο καθένας ξεχωριστά
ως αυτόνομες οντότητες
και ταυτόχρονα να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του συνόλου προσφέροντας σ΄ αυτό τις ιδιαίτερες ικανότητες και δεξιότητές τους. Να μάθουν
να λειτουργούν τόσο ως άτομα, μονάδες, επιδιώκοντας
την προσωπική τους ολοκλήρωση, όσο και ως μέλη ενός ετερόκλητου συνόλου, στοχεύοντας στην ευημερία αυτού. Μία ηθικολογικά προσανατολισμένη εκπαίδευση, δηλαδή μία εκπαίδευση που ενθαρρύνει την ηθική
συμπεριφορά των μαθητών στα πλαίσια υπακοής
σε ηθικούς κανόνες,
είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Ας μη ξεχνούμε τον πολιτισμικό σχετικισμό που επιφέρουν οι σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Η εκπαίδευση
καλείται να εισέλθει βαθύτερα και να οδηγήσει τον μαθητή στη συνειδητοποίηση της ηθικής ευθύνης,
διαχωρίζοντας το
«ηθικό» από το «ηθικολογικό».
Στοχεύοντας στην σταθερότητα της πράξης μέσα στη ζωή της τάξης και την
εμμονή σε αξίες, όπως εκείνες
της συνεργασίας, της δικαιοσύνης και του σεβασμού
των άλλων, προσπαθούμε να διαμορφώσουμε μέσα στη σχολική
μας κοινότητα ένα κοινώς
αποδεκτό σύστημα αξιών, μέσα από την συνεργασία εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων.
Οι εκπαιδευτικοί μέσα από την επικοινωνία τους με τους/τις
μαθητές/τριες παρατηρούν,
συνδιαλέγονται, καταγράφουν (όταν κριθεί αναγκαίο) και προσπαθούν να αναπλαισιώσουν αιτιολογημένα συμπεριφορές που τείνουν
να δημιουργήσουν πρόβλημα
στο σύνολο της σχολικής κοινότητας. Κάθε περιστατικό που προκαλεί αναστάτωση στη σχολική ζωή αντιμετωπίζεται από το σύνολο των
εκπαιδευτικών και αποτελεί ζήτημα
που επιζητεί λύση από το σύλλογο διδασκόντων. Δεν είναι
«πρόβλημα» μόνο του/της εκπαιδευτικού τάξης και ούτε ζήτημα του
συγκεκριμένου τμήματος αλλά ζήτημα της σχολικής μονάδας.
Σε περίπτωση, κατά συνέπεια, που ένας/μία εκπαιδευτικός παρατηρήσει κάποια συμπεριφορά μαθητή/τριας που κρίνει πως
χρήζει προσοχής, αναφέρει τις σκέψεις της/του στον διευθυντή του σχολείου ο οποίος συναποφασίζει με τον/την εκπαιδευτικό τις διαδικασίες που πρέπει
να ακολουθηθούν.
Σε πρώτη φάση ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να περάσει
σε καταγραφή της συμπεριφοράς του/της
μαθητή/τριας (αξιοποιώντας το φύλλο παρατήρησης που παρατίθεται στο
παράθεμα του κανονισμού), προσπαθεί να την ερμηνεύσει με διπλό τρόπο (θετικό – αρνητικό) και να βγάλει
κάποια συμπεράσματα. Αυτά γίνονται σε συνεργασία
με τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας και την κοινωνική λειτουργό ή την/τον
ψυχολόγο (εάν υπάρχει
τη συγκεκριμένη σχολική
χρονιά στη σχολική
μονάδα). Εάν κριθεί αναγκαίο ο Διευθυντής καλεί έκτακτο Σύλλογο
Διδασκόντων, προκειμένου να
ενημερώσει για το ζήτημα συμπεριφοράς του/της μαθητή/τριας. Στη συνέχεια αποφασίζονται, είτε από κοινού
με τον Διευθυντή και τον/την εκπαιδευτικό τάξης, είτε
από
το
Σύλλογο Διδασκόντων, δράσεις αναπλαισίωσης1 της
«λανθασμένης» συμπεριφοράς. Σ΄ αυτές τις δράσεις είναι δυνατόν να
εμπλακούν και οι μαθητές της
σχολικής μονάδας. Επίσης αξιοποιούνται οι διδακτικές τεχνικές της συζήτησης
και τα «ηθικά διλήμματα» του kohlberg προσαρμοσμένα στις τρέχουσες
1 Ο πίνακας αναπλαισίωσης συμπεριφοράς παρατίθεται στο παράρτημα του
Σχολικού Κανονισμού
καταστάσεις, προκειμένου να οδηγηθεί ο/η μαθητής/τρια στο να επιλέξει
από μόνος/η του/της την τροποποίηση
της συμπεριφορά του/της. Με τη διαδικασία της
αφήγησης ιστοριών οι οποίες εμπεριέχουν την «παραβατική» συμπεριφορά που
ο/η εκπαιδευτικός θέλει να τροποποιήσει, οι μαθητές εμπλέκονται σε διαδικασίες ενσυναίσθησης και καλούνται να αναλάβουν
ρόλους διαφορετικούς κάθε φορά, να ενσαρκώσουν
ήρωες σε προβληματικές καταστάσεις και με τη διαδικασία των «6 καπέλων
της σκέψης»2 να
αντιληφθούν το πώς και το γιατί δρα σε κάθε
περίπτωση ο
«ήρωας». Μ΄ αυτόν τον τρόπο η «παραβατική» συμπεριφορά εντοπίζεται από τους ίδιους τους μαθητές, γίνεται προσπάθεια
αιτιολόγησής της και διατυπώνονται από τους ίδιους προτάσεις αντιμετώπισης και τροποποίησής της. Συχνά οι μαθητές έρχονται σε «σύγκρουση» με το «ηθικά»
σωστό (όπως στα ηθικά διλήμματα του Kohlberg) και αντιλαμβάνονται πως η «γραμμή»
που χωρίζει τη σωστή από τη λανθασμένη επιλογή δεν είναι από πριν προκαθορισμένη πάντοτε.
Το «ηθικό» στάδιο στο οποίο μπορεί να φτάσει το άτομο
έχει να κάνει με το βαθμό ολοκλήρωσης της
προσωπικότητάς του και την «σωστή» ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο, στη διαμόρφωση της ατομικής και κοινωνικής του ταυτότητας. Ταυτόχρονα ενημερώνεται και ο/η κηδεμόνας του/της
μαθητή/τριας για το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί στο σχολείο και για τον τρόπο που έχει αποφασιστεί από το Σύλλογο
να αντιμετωπιστεί και ζητείται η συνδρομή του. Ο/η κηδεμόνας
του/της μαθητή/τριας βρίσκεται
σε επικοινωνία με τη
σχολική μονάδα στην προσπάθεια χάραξης
κοινής στάσης απέναντι
στον/στην μαθητή/τρια.
Σε καμία περίπτωση δεν στοχοποιείται ο/η μαθητής/τρια αλλά γίνεται
προσπάθεια κατανόησης των κινήτρων
και ανάδειξης της συμπεριφοράς εκείνης που σέβεται τα δικαιώματα των υπολοίπων ατόμων της σχολικής κοινότητας. Καμία
ενέργεια δεν αποσκοπεί στην «ποινικοποίηση» της συμπεριφοράς.
Οποιαδήποτε απόφαση και δράση είναι σύμφωνη με το νομοθετικό πλαίσιο και αξιοποιεί κάθε δυνατό παιδαγωγικό
εργαλείο. Ο/η εκπαιδευτικός δεν μεταδίδει τις
προσωπικές του/της αξίες, ούτε συγκροτεί ένα ηθικό μοντέλο παρά
οργανώνει την εκμάθηση που επιβοηθεί το μαθητή να αποκτήσει μια καθαρότερη γνώση των πνευματικών αξιών. Σ΄ αυτή τη διαδικασία
λαμβάνονται υπ΄ όψη τόσο τα ιδιαίτερα κοινωνικοπολιτιστικά
χαρακτηριστικά του/ της εκάστοτε μαθητή/τριας (όπως αυτά προκύπτουν από την εκπαιδευτική παρατήρηση και την συνεργασία με
τους γονείς) όσο και η πολυπολιτισμικότητα της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Οι δράσεις της σχολικής μας κοινότητας στοχεύουν στο να
μάθουν μαθητές/τριες και εκπαιδευτικοί να μετέχουν στον διάλογο
και τη δράση από κοινού, προκειμένου να προωθηθούν τα ιδεώδη της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
αναδεικνύοντας την αξία της αυτόνομης ηθικής
προσωπικότητας και όχι αυτή της ετερώνυμης. Της ηθικής, δηλαδή, που είναι αποτέλεσμα εσωτερικής διεργασίας και όχι αυτής που ως «νόμος» ή «πρέπει» επιβάλλεται, χωρίς πολλές φορές, να
αιτιολογείται. Η κατανόηση του «σωστού» και του «λάθους»
αναδεικνύεται μέσα από τις στοχευμένες σχολικές δράσεις, αξιοποιώντας και ενισχύοντας την κριτική ικανότητα
των μαθητών/τριών, μετατρέποντάς τους σε συνδιαμορφωτές των κανόνων λειτουργίας του χώρου τους.
2 Τα 6 καπέλα της σκέψης - 6
thinking hats, Edward De Bono (παρατίθενται στο παράθεμα του Σχολικού Κανονισμού)
Σεβόμενοι την ιεραρχία
και τους ρόλους του καθενός
μας στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, συνδιοργανώνουμε στοχευμένες δραστηριότητες προκειμένου να παρατηρήσουμε, να καταγράψουμε, να προβληματιστούμε, να αναθεωρήσουμε στάσεις
και συμπεριφορές και να επαναπροσδιορίσουμε τη συμπεριφορά μας.
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως ο παιδαγωγικός «έλεγχος»
ακολουθεί την επιστημονική διαδικασία της
παρατήρησης, καταγραφής, εξαγωγής συμπερασμάτων και επανατοποθέτησης, με συνεργασία του/της
εκπαιδευτικού τάξης, Συλλόγου
Διδασκόντων, Διευθυντή/τριας σχολικής
μονάδας και Συντονιστή/τριας ΕΕ.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
Στη σχολική μας μονάδα δεν έχουν παρατηρηθεί, ούτε αναφερθεί περιστατικά Bulling ή οποιασδήποτε άλλης μορφής σχολικής
βίας. Περιστατικά τυχαίας
και περιστασιακής βίας, εντασσόμενα
στα ηλικιακά χαρακτηριστικά μαθητών δημοτικού
υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν. Αυτά αντιμετωπίζονται με τον τρόπο
που προαναφέρθηκε στην προηγούμενη
ενότητα του Σχολικού Κανονισμού. Ωστόσο στην
κουλτούρα της συγκεκριμένης σχολικής μονάδας (κουλτούρα που διαρκώς μπολιάζεται με νέα στοιχεία, καθώς οι
εκπαιδευτικοί της εναλλάσσονται κάθε χρόνο προσθέτοντας
σ΄ αυτή τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά) είναι η υλοποίηση προγραμμάτων Αγωγής Υγείας που προωθούν
την επικοινωνία, την ενσυναίσθηση, αναδεικνύοντας
την ατομική ιδιαιτερότητα, η οποία με τη σειρά της σέβεται την πολυπλοκότητα του συνόλου.
Η ενασχόληση, από την άλλη μεριά, και η υλοποίηση
θεατρικών παραστάσεων συνδράμουν στην ενίσχυση της συνεργασίας τόσο μεταξύ των μαθητών όσο και μεταξύ των εκπαιδευτικών, εκπαιδευτικών και οικογένειας, εκπαιδευτικών και μαθητών,
εκπαιδευτικής κοινότητας και δήμου.
Οι συχνές συναντήσεις του Συλλόγου Διδασκόντων βοηθούν στην ανταλλαγή
πληροφοριών και απόψεων
τόσο σε παιδαγωγικά θέματα όσο και σε θέματα συμπεριφοράς μαθητών/τριών και μας οδηγούν στην πρόωρη λήψη μέτρων και
«αναχαίτισης» «επικίνδυνων» συμπεριφορών.
Οι εκπαιδευτικοί, όντες, δίπλα στους μαθητές τους και έχοντας
«ενεργές» τις
«παιδαγωγικές» τους «κεραίες» παρατηρούν, συζητούν, σχεδιάζουν και
υλοποιούν προγράμματα πρόληψης της σχολικής βίας.
Επίσης η συχνή και εποικοδομητική συνεργασία με τους γονείς των μαθητών συνδράμει
στην ομαλή λειτουργία της σχολικής μονάδας.
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Οι σχολικές εκδηλώσεις καθορίζονται από το Σύλλογο Διδασκόντων, σύμφωνα
με το νομοθετικό πλαίσιο.
Οι συνάδελφοι που επιθυμούν να υλοποιήσουν κάποια εκδήλωση πέραν των προγραμματισμένων, καταθέτουν την πρότασή
τους στον Διευθυντή. Διευθυντής και εκπαιδευτικός συζητούν τα δεδομένα
της εκδήλωσης
(παιδαγωγικός λόγος, δυσκολίες
υλοποίησης κτλ) και εφόσον κριθεί απαραίτητο, συγκαλείται Σύλλογος Διδασκόντων προκειμένου να συζητηθεί κι εκεί η δράση.
Αφού η δράση εγκριθεί από τον Διευθυντή
ή και τον Σύλλογο, ζητείται
η συγκατάθεση των εμπλεκόμενων κηδεμόνων των μαθητών.
Σε περίπτωση που ο Σύλλογος
Γονέων της σχολικής
κοινότητας ζητήσει την υλοποίηση
κάποιας εκδήλωσης με τη συνδρομή των εκπαιδευτικών, θα πρέπει να ληφθούν υπ΄ όψη τόσο το εργασιακό ωράριο
των εμπλεκόμενων εκπαιδευτικών (έτσι ώστε
αυτό να μη παραβιάζεται), ο παιδαγωγικός σκοπός της εκδήλωσης (και στο σημείο αυτό η άποψη του/της
εκπαιδευτικού όπως και του Διευθυντή
έχει μεγαλύτερη βαρύτητα
ως επιστημονικά αρμόδιου) όπως και το νομοθετικό πλαίσιο.
Η συμμετοχή των μαθητών σε καινοτόμα προγράμματα αποτελεί, πρωτίστως, επιλογή του/της εκπαιδευτικού τάξης. Ο/η
εκπαιδευτικός τάξης ,είναι δυνατό, αφού συζητήσει
με τους/τις μαθητές/τριες του τμήματός της, να επισημάνει τα κοινά τους ενδιαφέροντα ή τις αδυναμίες
τους και να προτείνει την υλοποίηση κάποιου
καινοτόμου προγράμματος. Στη συνέχεια να καταθέσει την πρότασή του/της
στον Διευθυντή της σχολικής μονάδας
και μαζί να ακολουθήσουν τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος
για την υλοποίηση
του προγράμματος.
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ – ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΟΝΕΩΝ
Ο Σύλλογος Γονέων αποτελεί ένα θεσμικό όργανο της σχολικής κοινότητας. Η
ομαλή συνεργασία σχολικής μονάδας και
συλλόγου γονέων κρίνεται απαραίτητη, καθώς τα
δύο αυτά θεσμικά όργανα
έχουν κοινούς στόχους.
Ο Σύλλογος Διδασκόντων, ως ο καθ΄ ύλην αρμόδιος
για την παιδαγωγική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών συνεργάζεται
με το σύλλογο γονέων προκειμένου να
αντιμετωπιστούν προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής που δυσχεραίνουν το έργο των εκπαιδευτικών. Επίσης μπορούν να
συζητήσουν μαζί τους και να ανταλλάξουν απόψεις σε θέματα του εκπαιδευτικού τους έργου, θέματα που ενδεχομένως να προβληματίζουν τους
γονείς. Ωστόσο σε καμία περίπτωση ο Σύλλογος Γονέων δεν μπορεί να παρέμβει στο εκπαιδευτικό έργο των δασκάλων, επιβάλλοντας απόψεις που μπορούν να είναι παιδαγωγικά λανθασμένες. Αρμόδιο όργανο για την αξιολόγηση της παιδαγωγικής αξίας μιας πρότασης
αποτελεί ο Σύλλογος
Διδασκόντων.
Από την άλλη πλευρά, ο Σύλλογος Διδασκόντων οφείλει να λαμβάνει σοβαρά υπ΄ όψη
του τα ζητήματα που θέτει ο Σύλλογος Γονέων και με παιδαγωγική σοβαρότητα και υπευθυνότητα να τα αντιμετωπίζει.
Η συνεργασία Συλλόγου Διδασκόντων κα Συλλόγου Γονέων υλοποιείται μέσα από τους θεσμοθετημένους ρόλους του κάθε οργάνου και χωρίς να παραβιάζονται τα νομοθετημένα δικαιώματα του καθενός.
ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας
καθώς και ο Σύλλογος Διδασκόντων συνεργάζονται με φορείς του Δήμου προκειμένου να διασφαλίσουν
έναν υγιή χώρο διαβίωσης τόσο για τους μαθητές τους όσο
και για τους ίδιους.
Οι μαθητές/τριες του Δημοτικού Σχολείου μαθαίνουν να σέβονται τον
περιβάλλοντα χώρο τους φροντίζοντας
να τον διατηρούν καθαρό και χωρίς να προκαλούν σ΄ αυτόν υλικές ζημιές.
Σε περίπτωση φθορών που προκαλούνται ύστερα από ηθελημένη
ενέργεια μαθητού/τριας ο Διευθυντής του σχολείου, επικοινωνεί με τον κηδεμόνα
του μαθητή/τριας και προχωρούν
σε επιδιόρθωση της ζημιάς. Η συμπεριφορά του/της μαθητή/τριας αξιολογείται από το Σύλλογο
Διδασκόντων και ακολουθείται η διαδικασία που αναφέρεται
στην ενότητα «Συμπεριφορά μαθητών» .
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
Συμπεριφορά μαθητών
Οι μαθητές κάθε ηλικίας προσέρχονται στο σχολείο έχοντας διαφορετική
αφετηρία και μεταφέροντας στις
αποσκευές τους διαφορετικό μορφωτικό φορτίο. Κατά την έναρξη της σχολικής ζωής η διαφορετικότητα έχει κυρίως
οικογενειακή προέλευση, αλλά στην πορεία προστίθεται και η ευρύτερη
επίδραση του περιβάλλοντος. Το κοινωνικό, το
φυσικό και το σχολικό περιβάλλον θα προσδιορίσουν σημαντικά την παραπέρα εξέλιξη. Η επίδραση αυτή ασκείται
με πολλούς τρόπους άμεσα ή έμμεσα, συστηματικά ή διάχυτα. Γι' αυτό πρέπει στο περιεχόμενο της σχολικής ζωής να περιλαμβάνονται τα στοιχεία και οι δραστηριότητες που καλλιεργούν αυριανούς
πολίτες ελεύθερους, υπεύθυνους, με ενεργό συμμετοχή και κοινωνική
ευαισθησία και ευθύνη.
Ειδικότερα:
1.
Η οργάνωση της σχολικής ζωής, το κλίμα μέσα και έξω από την τάξη, η επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της σχολικής
κοινότητας, η δομή και η λειτουργία της ομάδας
στην τάξη και στο σχολείο διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει ανάγκη να ενταχθεί ο μαθητής. Μορφές
συμπεριφοράς, σχολικές επιδόσεις, κίνητρα, αξίες, στάσεις
και νόρμες διαμορφώνονται με βάση την ανάγκη του μαθητή να βρίσκεται
σε αρμονία με την ομάδα και να έχει την αποδοχή και την αναγνώρισή της. Είναι
λοιπόν σημαντικότατο να διαμορφωθεί περιβάλλον
θετικό.
2.
Στο πλαίσιο του σχολείου οι ρόλοι μέσα στην ομάδα
πρέπει να κατανέμονται με βάση τις επιδόσεις, τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις προσπάθειες τις οποίες καταβάλλουν οι μαθητές. Τα στοιχεία αυτά πρέπει
να αναγνωρίζονται και αυτά να προβάλλονται
από το σχολείο.
3.
Έλλειμμα των μαθητών που έχει προέλευση κοινωνική ή
οικονομική ή φυσική και ιδιαιτερότητες
με φυλετικό, θρησκευτικό, γλωσσικό ή άλλο χαρακτήρα, μέσα στο σχολείο και στις μεταξύ των μελών του
σχέσεις δεν πρέπει να αποτελούν στοιχεία διάκρισης.
4. Η ποιότητα
των στοιχείων της ενδοσχολικής ζωής επιδρά και επηρεάζει την ποιότητα
των στοιχείων της προσωπικότητας του μαθητή. Επίσης αντίστροφα η δική του δραστηριότητα επηρεάζει την ποιότητα
της σχολικής ζωής, εφόσον ανάμεσα στο μαθητή
και το σχολείο υπάρχει δυναμική σχέση αλληλεπίδρασης. Ευνοϊκό λοιπόν περιβάλλον σχολικής ζωής μέσα στο οποίο ο μαθητής
ζει, δραστηριοποιείται και προσπαθεί
να καταξιωθεί, θα λειτουργήσει
πολύ θετικά.
Επιμέρους ενδεικτικά στοιχεία του κανονισμού λειτουργίας τα οποία εντάσσονται στη φιλοσοφία που περιγράφεται παραπάνω
αναφέρονται παρακάτω:
(α).Το σχολείο θεωρεί τη συμμετοχή των μαθητών στις σχολικές
δραστηριότητες ως υποχρέωσή τους.
Θεωρείται ακόμη καλύτερο να είναι οι συνθήκες τέτοιες ώστε ο μαθητής
να χαίρεται, να επιδιώκει και να θεωρεί τη συμμετοχή
του ευγενή φιλοδοξία.
(β).Στις σχέσεις μεταξύ των μαθητών είναι απαραίτητο να καλλιεργείται ο
αμοιβαίος σεβασμός, ο δημοκρατικός διάλογος,
η αναγνώριση και η ανοχή του άλλου, η αλληλεγγύη, η υπευθυνότητα και η συνέπεια.
Η ευγενής άμιλλα είναι χρήσιμη.
Εκείνο που πρέπει να καταστέλλεται είναι ο επιθετικός ανταγωνισμός.
(γ).Οι προσπάθειες για επιδόσεις, οι κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τα
ταλέντα είναι ανάγκη να βρίσκουν χώρο άνετο, να αναγνωρίζονται και να αναπτύσσονται.
(δ).Οι ενδοσχολικές εκδηλώσεις, όπως είναι οι σχολικές, οι εθνικές και οι θρησκευτικές γιορτές, οι αθλητικές, οι πολιτιστικές και οι άλλες σχολικές δραστηριότητες των μαθητικών κοινοτήτων, η συμμετοχή στα προγράμματα της περιβαλλοντικής
εκπαίδευσης και των άλλων καινοτόμων σχολικών προγραμμάτων πρέπει να γίνονται
με πρωτοβουλίες, ιδέες
και ευθύνες των ίδιων των μαθητών..
(ε).Η δυνατότητα να ανακατανέμονται οι ρόλοι και οι ευθύνες στους μαθητές
στο πλαίσιο της σχολικής ζωής είναι
κανόνας της δημοκρατίας. Τότε όλοι οι μαθητές
αισθάνονται υπεύθυνοι, η συμμετοχή αφορά όλους και παρέχεται η ευκαιρία
και η δυνατότητα να αναδείξουν τις
δικές τους ικανότητες, τις κλίσεις,
τα ενδιαφέροντα και το ταλέντο τους. Τα παραπάνω
προσωπικά γνωρίσματα είναι παιδαγωγικά χρήσιμο να προβάλλονται. Τα άτομα δεν
επιτρέπεται να ισοπεδώνονται μέσα στην ομάδα. Από την άλλη μεριά είναι ανάγκη να συνηθίσουν να μπορούν να συναθροίζουν
την προσωπική τους συμβολή στην αντίστοιχη των άλλων και να την εντάσσουν
στην ομάδα στην οποία ανήκουν.
(στ).Μεγάλη σημασία στη σχολική ζωή των μαθητών έχουν ο δημοκρατικός
διάλογος και οι κανόνες του. Η
αναγνώριση των ρόλων, η δυνατότητα εναλλαγής με σεβασμό και χωρίς εντάσεις είναι βασικός στόχος της σχολικής αγωγής. Η
δημοκρατία και η δημοκρατική συμπεριφορά είναι αρετές που εμπεριέχονται ως στοιχεία στην κοινωνικοποιητική αποστολή του σχολείου.
5.
Ρυθμίσεις στο σχολικό κανονισμό των σχολείων με περισσότερο συγκεκριμένο περιεχόμενο
σε σχέση με τους μαθητές,
αναφέρονται, μεταξύ άλλων,
παρακάτω:
(α).Να καλλιεργείται η αίσθηση της ευθύνης στους μαθητές σε ό,τι αφορά την ποιότητα του σχολικού χώρου. Καθαροί και
συντηρημένοι χώροι αιθουσών, χώρων υγιεινής,
της αυλής του σχολείου, διαμορφώνουν τον περιβάλλοντα χώρο μέσα στον οποίο είναι δυνατόν
να καλλιεργηθεί η ψυχή του παιδιού. Μέσα σε ένα κακοποιημένο σχολικό
χώρο αναιρείται εκ των πραγμάτων
η αναμενόμενη συναισθηματική καλλιέργεια του αναπτυσσόμενου ατόμου.
(β).Η τάξη, η ησυχία και το ήρεμο κλίμα μέσα στην αίθουσα
διδασκαλίας είναι προϋποθέσεις αρμονικής συνεργασίας όλων των μελών της ομάδας.
Αν δεν εξασφαλιστούν τέτοιες συνθήκες, δεν είναι δυνατόν να παραχθεί
σοβαρό σχολικό έργο ούτε στο γνωστικό
ούτε στο συναισθηματικό ούτε στον ψυχοκινητικό τομέα της μάθησης. Η αγωγή και η μάθηση δεν επιτυγχάνονται μόνο με "από
καθέδρας διδασκαλία", αλλά κυρίως με τη δημιουργία του απαραίτητου παιδαγωγικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο οι μαθητές θα ασκηθούν, ώστε να
έχουν το ανάλογο αποτέλεσμα.
(γ).Η έγκαιρη προσέλευση μαθητών και εκπαιδευτικών στο σχολείο και η
τήρηση του χρόνου έναρξης και λήξης
της σχολικής εργασίας δείχνουν ότι όλοι αναγνωρίζουν πόσο σημαντικό ρόλο έχει το σχολείο και πόσος σεβασμός πρέπει να
επιδεικνύεται στην αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου.
Σε αντίθετη περίπτωση
ευτελίζεται το κύρος του σχολείου
και απαξιώνεται ο ρόλος του.
(δ).Εκτός από το σχολικό χώρο, σεβασμός και προσεκτική χρήση απαιτείται στη σχολική
περιουσία, δηλαδή στα εποπτικά μέσα και στη λοιπή υλικοτεχνική υποδομή. Φθορές,
ζημίες, κακή χρήση, έλλειψη συντήρησης της περιουσίας του σχολείου πρακτικά
αποδυναμώνουν τις εκπαιδευτικές δυνατότητες του σχολείου
και παιδαγωγικά εθίζουν
το μαθητή στην αντίληψη της απαξίωσης της δημόσιας περιουσίας.
6.
Η ποιότητα της ενδοσχολικής ζωής, των εκπαιδευτικών καινοτομιών και των παράλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η έκδοση μαθητικών περιοδικών και εφημερίδων, η
ανάπτυξη και η λειτουργία της σχολικής βιβλιοθήκης, η εφαρμογή προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας, επαγγελματικού προσανατολισμού, κυκλοφοριακής αγωγής,
η τοπική ιστορία
και ο πολιτισμός, η διαπολιτισμική αγωγή, είναι αυτά που
συνθέτουν ένα πλέγμα δραστηριοτήτων μέσα στις
οποίες όλοι οι μαθητές πρέπει να μπορούν να διοχετεύσουν την ενεργητικότητά τους με συνθήκες
ελεύθερης έκφρασης, ελεύθερης
εκδήλωσης και αυθόρμητης επιλογής.
7.
Αποκλίσεις των μαθητών από τη δημοκρατική συμπεριφορά,
τους κανόνες του σχολείου, τους όρους της ισότιμης συμμετοχής στη ζωή του σχολείου, από τον οφειλόμενο σεβασμό στον εκπαιδευτικό, στη σχολική περιουσία, στο συμμαθητή, από όλα αυτά που το σχολείο θέτει ως κανόνες
της λειτουργίας του, πρέπει να θεωρούνται
σχολικά παραπτώματα. Τα σχολικά παραπτώματα θα αντιμετωπίζονται από το σχολείο σύμφωνα με την ισχύουσα
νομοθεσία και με γνώμονα την αρχή ότι η κατασταλτική αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων πρέπει να είναι η τελευταία
επιλογή, όμως δεν αποκλείεται ως παιδαγωγικό μέτρο. Η επιείκεια
χωρίς όρια νομιμοποιεί τις αποκλίσεις.
Εκπαιδευτικοί
1. Οι
εκπαιδευτικοί με την εν γένει συμπεριφορά τους οφείλουν να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση ήρεμου, ευχάριστου και συνεργατικού κλίματος
μέσα στο σχολείο.
Πρέπει να διαθέτουν αξιοπρέπεια και κύρος που συμβιβάζονται με το ρόλο
τους. Τις μεταξύ τους σχέσεις είναι
απαραίτητο να τις διέπει ο αμοιβαίος σεβασμός και να τις χαρακτηρίζει η ειλικρινής, συναδελφική και ανθρώπινη
επικοινωνία. Ανάλογη σχέση συνεργασίας και επικοινωνίας πρέπει επίσης να καλλιεργείται ανάμεσα σε
αυτούς και το Διευθυντή του σχολείου.
2.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν υποχρέωση να σέβονται τις απόψεις, τις ιδέες και τις προτάσεις
των άλλων. Όταν έχουν άλλη άποψη, πρέπει να την υπερασπίζονται με επιχειρήματα και διάλογο. Σε κάθε
περίπτωση πρέπει να θεωρείται ισχυρή η άποψη
που συγκεντρώνει την αποδοχή
της πλειοψηφίας και αυτή ισχύει για τη σχολική μονάδα.
Αυτή η δημοκρατική αρχή πρέπει να αποτελεί
κανόνα της συλλογικής λειτουργίας του
σχολείου.
3.
Όσα αναφέρονται για την αξιοποίηση των κλίσεων, των
ενδιαφερόντων και του ταλέντου των
μαθητών ισχύουν και για τους εκπαιδευτικούς. Τα στοιχεία αυτά μαζί με την πείρα και την ειδικότητα πρέπει να
λαμβάνονται υπόψη και να αξιοποιούνται για την καλύτερη
οργάνωση της σχολικής ζωής.
4.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού μέσα στη σχολική
κοινότητα είναι ηγετικός
και η επίδρασή του καθοριστική. Εκτός από τη διδασκαλία των μαθημάτων, διαπαιδαγωγεί με το παράδειγμα και την
καθημερινή του παρουσία. Επομένως, οι υποχρεώσεις
του δεν περιορίζονται ούτε στην
άρτια επιστημονική του κατάρτιση ούτε
στην αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας του. Επεκτείνονται και πολύ πέρα από αυτά.
5.
Κάθε μαθητής αποτελεί
μια ιδιαίτερη προσωπικότητα και έχει τις δικές του ανάγκες, τα δικά του προβλήματα και τη δική του ψυχοσύνθεση. αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολο και πολυσύνθετο το έργο
της διαπαιδαγώγησης του μαθητή. Γι' αυτό
ο εκπαιδευτικός οφείλει να παρατηρεί, να κατανοεί και να ερμηνεύει σωστά κάθε πρόβλημα προσαρμογής των μαθητών και αφομοίωσης των κοινωνικών κανόνων εκ μέρους τους. Έτσι θα μπορεί να
επιλέγει τους κατάλληλους κάθε φορά διδακτικούς
και παιδαγωγικούς χειρισμούς και να τους προσαρμόζει στις ανάγκες
των μαθητών του.
6.
Η γνώση της οικογενειακής και της κοινωνικής κατάστασης
των μαθητών είναι πολλαπλά χρήσιμη
για τον εκπαιδευτικό και τον βοηθά στο έργο του, γιατί του επιτρέπει να αντιμετωπίσει με ευαισθησία και λεπτούς χειρισμούς τα ιδιαίτερα προβλήματα των μαθητών του και να
κατανοήσει τη συναισθηματική και ψυχολογική
κατάστασή τους. Η ενημέρωσή του πάνω σε θέματα υγείας των μαθητών
του κρίνεται απολύτως
αναγκαία, γιατί θα του επιτρέψει να προσαρμόσει ανάλογα τη συμπεριφορά του και θα τον προφυλάξει από
πιθανά ατοπήματα στις σχέσεις του μαζί τους.
7.
Σημαντική αρετή του εκπαιδευτικού είναι να προωθεί,
να ενθαρρύνει και να οργανώνει τόσο στο μάθημα όσο και σε άλλες
σχολικές δραστηριότητες την ενεργό συμμετοχή των μαθητών. Χρέος του είναι να αξιοποιεί
τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των μαθητών, να διευρύνει
διαρκώς τα όρια της συμμετοχής τους στις διάφορες
δραστηριότητες και να τους ωθεί να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες.
8.
Ο εκπαιδευτικός έχει συχνή καθημερινή επαφή και
επικοινωνία με τους μαθητές μέσα στην
τάξη κατά τη διάρκεια του μαθήματος, στην αυλή και τους διαδρόμους του σχολείου κατά τα διαλείμματα, και στις
ομαδικές εκδηλώσεις εντός και εκτός του σχολείου.
Αυτή η πολλαπλή επικοινωνία του με τους μαθητές πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και με τους όρους που
επιβάλλει μια έντιμη παιδαγωγική σχέση, η οποία σημαίνει:
(α).Ειλικρινή και ανθρώπινη συνεργασία, ενδιαφέρον, δικαιοσύνη και αγάπη
για το μαθητή.
(β).Σεβασμό στην προσωπικότητα, στις ιδιαίτερες ανάγκες
και στις κοινωνικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές ή φυλετικές ιδιαιτερότητες του μαθητή, πράγμα που επιβάλλεται και από την πολυπολιτισμική συγκρότηση της σύγχρονης
κοινωνίας μας.
(γ).Σταθερή στάση και επιμονή σε κανόνες κοινά αποδεκτούς, με παράλληλη απαίτηση να υπάρχει σεβασμός σ αυτούς τους κανόνες και από την πλευρά των μαθητών.
(δ).Εξασφάλιση της ευταξίας μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας και στο σχολικό
χώρο, με τήρηση των κανόνων δημοκρατικής συμπεριφοράς.
(ε).Συνειδητοποίηση του ρόλου που παίζει η εξασφάλιση της ευταξίας για την αποδοτική λειτουργία του σχολείου στο
γνωστικό τομέα αλλά και για την καλλιέργεια
της αυτοπειθαρχίας και της κοινωνικής συνείδησης στους μαθητές.
9.
Η δίκαιη συμπεριφορά του εκπαιδευτικού καθώς και ο παιδαγωγικός τρόπος επικοινωνίας
εκπαιδευτικών - μαθητών είναι χρήσιμο να επιβεβαιώνεται καθημερινά στην πράξη και πρέπει να στηρίζεται στα εξής κυρίως στοιχεία:
(α).Στον τρόπο με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί απευθύνουν τις ερωτήσεις και
δίνουν τις απαντήσεις κατά τη
διάρκεια του μαθήματος και γενικά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τους μαθητές.
(β).Στον τρόπο
με τον οποίο βαθμολογούν και αξιολογούν τους μαθητές τους.
(γ).Στον τρόπο με τον οποίο εκτονώνουν τις εντάσεις που παρουσιάζονται
μέσα στην τάξη και στην αποφασιστικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν δυσλειτουργίες.
(δ).Στη συχνότητα με την οποία καταφεύγουν στο Διευθυντή του σχολείου για
να αντιμετωπίσει προβλήματα που αναφύονται μέσα στην τάξη και τα οποία θα μπορούσαν να επιλύσουν οι ίδιοι.
10.
Οι εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται για την προστασία του
σχολικού χώρου και της περιουσίας του
σχολείου καθώς και για την ευκοσμία της τάξης μέσα στην οποία διδάσκουν
αλλά και του σχολείου γενικότερα. Παράλληλα, προσπαθούν να
ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές
σε θέματα που αφορούν την καθαριότητα, την υγιεινή και την αισθητική
του χώρου μέσα στον οποίο φοιτούν.
11.
Οι εκπαιδευτικοί φροντίζουν για την ασφάλεια των
μαθητών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο σχολείο
και κατά την πραγματοποίηση εκδηλώσεων που γίνονται με ευθύνη
του σχολείου. Ιδιαίτερη φροντίδα καταβάλλεται κατά την είσοδο και την αποχώρηση
των μαθητών από το σχολείο,
κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων καθώς και κατά την απομάκρυνσή τους από την αίθουσα
διδασκαλίας.
12.
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να τηρούν εχεμύθεια σε ό,τι
αφορά τις αποφάσεις του συλλόγου των
διδασκόντων, τις συζητήσεις και εκτιμήσεις σχετικά με τη σχολική επίδοση,
τη συμπεριφορά και τη διαγωγή
των μαθητών, τη βαθμολογία στις εξετάσεις και, γενικά, για όλα τα στοιχεία που αφορούν το σχολείο.
13.
Η ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων των μαθητών πρέπει να γίνεται
συστηματικά, προγραμματισμένα και όπως προβλέπεται από την κείμενη
νομοθεσία. Κάθε εκπαιδευτικός οφείλει να γνωστοποιήσει τις ώρες της εβδομάδας κατά τις οποίες θα μπορεί να δέχεται τους γονείς
και να τους ενημερώνει λεπτομερώς και υπεύθυνα.
Διευθυντής
Ο Διευθυντής του σχολείου βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας μέσα στη
σχολική κοινότητα και γι αυτό έχει και τις πιο πολλές ευθύνες.
Είναι ο ηγέτης που ενδιαφέρεται για τη οργάνωση και την
πραγματοποίηση του έργου μέσα στο σχολείο καθώς
και για την ικανοποίηση των αναγκών των εκπαιδευτικών και του υπόλοιπου προσωπικού. Για να φέρει σε πέρας το
πολύπλοκο έργο της διοίκησης και παράλληλα
να ασκεί επιρροή στους εκπαιδευτικούς, πρέπει να διαθέτει υψηλό κύρος
και πειθώ, να είναι κοινά αποδεκτός
και να μην αμφισβητείται. Οι εντολές και οι οδηγίες του Διευθυντή που απορρέουν μόνο από τη νόμιμη εξουσία του είναι
συχνά ατελέσφορες για την επίτευξη
των σκοπών και των στόχων του σχολείου, αν δε στηρίζονται στις αρετές και στην προσωπική επίδραση του σε
εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς. Οι αρμοδιότητες, οι ευθύνες και τα καθήκοντά
του Διευθυντή του σχολείου περιγράφονται και προβλέπονται από την
εκπαιδευτική νομοθεσία. Στον κανονισμό λειτουργίας σχετικά με το Διευθυντή
θα μπορούσαν να αναφερθούν τα εξής:
1.
Όταν ο Διευθυντής επικοινωνεί με τους μαθητές, όταν
απευθύνεται σ' αυτούς ή αντιμετωπίζει
ειδικά ζητήματα, πρέπει να δείχνει αγάπη, ενδιαφέρον και φροντίδα γι αυτούς. Η παιδαγωγική του ευθύνη είναι
να διδάξει στην πράξη τους δημοκρατικούς κανόνες οργάνωσης της κοινωνίας του σχολείου.
2.
Ακραία συμπεριφορά προς τους μαθητές,
με αυταρχικό πνεύμα και χαρακτηρισμούς απαξιωτικούς και προσβλητικούς,
πρέπει να θεωρείται αρνητικό στοιχείο.
Περισσότερο πρέπει να χρησιμοποιεί τον έπαινο, τις παραινέσεις, τις συμβουλές και, γενικότερα, θετικά κίνητρα.
3.
Ο Διευθυντής στις σχέσεις του με τους μαθητές δεν
πρέπει να δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος
για όσα γίνονται στο σχολείο ούτε να αμελεί να κάνει αισθητή την παρουσία
του. Αποκλίσεις από τους κανόνες
του σχολείου και γενικά τη σωστή μαθητική συμπεριφορά τις παρατηρεί,
τις αντιμετωπίζει με παιδαγωγική ευθύνη, κάνει τις αναγκαίες
υποδείξεις, ανακαλεί στην τάξη αυτούς που διέπραξαν
παραπτώματα. Ο γενικός κανόνας
ο οποίος πρέπει
να ισχύει είναι
ότι τα θετικά κίνητρα είναι περισσότερο αποτελεσματικά από τα αρνητικά.
4. Η
πρόσβαση των μαθητών στο Γραφείο του Διευθυντή πρέπει να γίνεται σχετικά άνετα. Η συζήτηση με τους μαθητές και η
επικοινωνία μαζί τους πρέπει να γίνονται ελεύθερα
αλλά και με τον πρέποντα σεβασμό εκ μέρους τους. Η επικοινωνία αυτή δε σημαίνει
υιοθέτηση της απόλυτης
ισοπέδωσης, η οποία αποδυναμώνει την παιδαγωγική
λειτουργία του ρόλου του. Η δημοκρατική επικοινωνία έχει κανόνες και όρια συμπεριφοράς, αναγνωρίζει ρόλους
και απαιτεί από τους φορείς διάθεση να υπερασπιστούν
το ρόλο τους. Ο Διευθυντής γνωρίζει ότι η αγωγή και η μόρφωση δε γίνονται
με αυτοεξέλιξη. Χρειάζεται τη διαμεσολαβητική παρέμβαση
του ώριμου εκπαιδευτικού και, ακόμη
περισσότερο, του επικεφαλής Διευθυντή.
5.
Ο Διευθυντής οφείλει να μη διαφοροποιεί κατά περίπτωση
τη συμπεριφορά του προς τους μαθητές,
γιατί θέτει υπό αμφισβήτηση τη δικαιολογημένη απαίτηση για ισότιμη και δίκαιη συμπεριφορά προς όλους.
Oφείλει να χρησιμοποιεί με δικαιοσύνη και χωρίς διακρίσεις τα οποιασδήποτε μορφής
κίνητρα, θετικά ή αρνητικά.
6.
Ο Διευθυντής έχει τακτική επαφή με τους γονείς επιδιώκοντας την ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας ανάμεσα στο σχολείο
και την οικογένεια. Με τη συνεργασία και την κοινή προσπάθεια επιλύονται καλύτερα και αποτελεσματικότερα τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Οι αποφάσεις του Διευθυντή
του σχολείου για θέματα που αφορούν
άμεσα τους γονείς και τους μαθητές έχουν μεγαλύτερο κύρος, όταν προκύπτουν
ύστερα από συνεργασία με τους γονείς.
7.
Ο Διευθυντής φροντίζει ώστε στην επικοινωνία του με
τους εκπαιδευτικούς του σχολείου,
τους γονείς, τους μαθητές και τα άλλα μέλη της σχολικής κοινότητας να εξασφαλίζει την "έντιμη" διοικητικά
και παιδαγωγικά σχέση, να αναγνωρίζει και να
κατοχυρώνει το ρόλο της κάθε πλευράς. Κάθε παράγοντας της σχολικής
κοινότητας ασκεί έναν ιδιαίτερο ρόλο,
που έχει το δικό του περιεχόμενο και τη δική του σημασία. Ο Διευθυντής του σχολείου οφείλει να δημιουργεί
τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να ασκεί ο καθένας σωστά το
ρόλο του.
8.
Ο Διευθυντής του σχολείου με τις εμπειρίες και τις
εξειδικευμένες γνώσεις του στον τομέα
της διοίκησης της εκπαίδευσης οφείλει να δημιουργεί κλίμα αμοιβαίας κατανόησης και εκτίμησης ανάμεσα
σ αυτόν και τους εκπαιδευτικούς και να εξασφαλίζει τη συναίνεση και τη συνεργασία τους.
9.
Ο Διευθυντής του σχολείου στον τομέα άσκησης
του εκπαιδευτικού έργου θα πρέπει
να δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς του σχολείου του να ικανοποιούν την ανάγκη για αναγνώριση της
προσωπικότητας και της αξίας τους από το περιβάλλον. Για να το πετύχει αυτό, πρέπει να δίνει τη δυνατότητα να συμμετέχουν
στη σχεδίαση και οργάνωση της εργασίας τους καθώς και στη λήψη αποφάσεων
που τους αφορούν.
Εξυπακούεται ότι η επικοινωνία πρέπει να είναι
αμφίδρομη.
10.
Ο Διευθυντής του σχολείου πρέπει να έχει την ικανότητα
να κατανοεί το σημαντικό
ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα για την ομαλή λειτουργία του σχολείου, να παραδέχεται και να εκτιμά την
προσωπικότητα του άλλου, να αναπτύσσει θετικές
στάσεις απέναντι στους υφισταμένους του και να ικανοποιεί βασικές
ανάγκες τους.
Γονείς
1.
Φυσικοί κηδεμόνες του μαθητή είναι ο πατέρας και η
μητέρα του. Αυτοί είναι κηδεμόνες του
μαθητή, εφόσον κατοικούν στην πόλη όπου βρίσκεται το σχολείο. Διαφορετικά, ορίζουν οι ίδιοι με έγγραφη
δήλωση τον κηδεμόνα του μαθητή.
2. Οι
γονείς και οι κηδεμόνες εγγράφουν το μαθητή στο σχολείο, επικοινωνούν συχνά με το Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς
της τάξης, παρακολουθούν με ενδιαφέρον τη
φοίτηση, το ήθος και τη σχολική επίδοση και ενημερώνουν υπεύθυνα το σχολείο για όλα τα ζητήματα τα οποία σχετίζονται με το μαθητή και επηρεάζουν τη συμπεριφορά του στο σχολείο.
3.
Κάθε φορά που δημιουργείται ένα θέμα το οποίο
σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο μαθητή και πρόκειται να απασχολήσει το σχολείο, ο πρώτος που πρέπει να ενημερωθεί
σχετικά είναι ο Γονέας - Κηδεμόνας, ο οποίος με τη σειρά του θα πρέπει να συνεργαστεί με το
σχολείο.
4. Για
τη συμμετοχή του μαθητή σε ορισμένες σχολικές εκδηλώσεις είναι απαραίτητο να υπάρχει έγκριση του κηδεμόνα, όπως
ορίζεται από την κείμενη νομοθεσία. Επίσης
το σχολείο μπορεί να ζητήσει τη γνώμη ή την έγκριση του Γονέα - Κηδεμόνα για κάποιες άλλες εκδηλώσεις, για τις οποίες δεν υπάρχει σχετική
πρόβλεψη. Αυτή η συνεργασία εμπεριέχει σημαντική ευθύνη και πρέπει να γίνεται
με προσοχή.
5.
Ο Γονέας - Κηδεμόνας δικαιούται να έχει πλήρη και
υπεύθυνη ενημέρωση για το μαθητή,
αλλά οφείλει και ο ίδιος να ενημερώνει το σχολείο για θέματα που μπορεί να επηρεάζουν την επίδοση ή τη συμπεριφορά του μαθητή στο σχολείο.
6. Ο
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων αποτελεί τη συλλογική έκφραση της άποψης των Γονέων και Κηδεμόνων των μαθητών. Το
σχολείο χρειάζεται και επιδιώκει τη συνεργασία
του Συλλόγου για την προαγωγή του σχολικού έργου. Είναι προφανές ότι το εκπαιδευτικό έργο ανήκει στην
αρμοδιότητα και ευθύνη των εκπαιδευτικών, του
Συλλόγου των εκπαιδευτικών και του Διευθυντή του κάθε σχολείου. Τα
θέματα όμως της παιδαγωγικής
λειτουργίας, των ενδοσχολικών και εξωσχολικών εκδηλώσεων και το γενικότερο κλίμα στο σχολικό χώρο
επηρεάζονται από την καλή συνεργασία των εκπαιδευτικών και του Συλλόγου
Γονέων και Κηδεμόνων.
7.
Η Σχολική Επιτροπή,
το Σχολικό Συμβούλιο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι επιστημονικοί, οι
καλλιτεχνικοί και οι πολιτιστικοί φορείς, πέρα από το θεσμικό τους ρόλο, είναι οι κοινωνικές συνιστώσες του σχολείου. Ένα ανοιχτό δημοκρατικό σχολείο έχει ανάγκη από τη σύμπραξη όλων αυτών, για να επιτύχει
στην αποστολή του. Ο κοινωνικός
περίγυρος αποτελεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο το σχολείο αναπτύσσει το μορφωτικό έργο
του.
ΠΑΡΑΘΕΜΑ
Πίνακας αναπλαισίωσης «παραβατικής» συμπεριφοράς
Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού:
Στοιχεία
μαθητή/τριας: (ονοματεπώνυμο, τι
πληροφορίες έχω σχετικά
με την οικογένεια)
Ποια
συμπεριφορά της/του με προβληματίζει (περιγραφή)
|
Ποιο
είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο
εμφανίζεται η συγκεκριμένη συμπεριφορά;
Για ποιο
λόγο πιστεύω πως συμπεριφέρεται
με τον συγκεκριμένο τρόπο;
|
Μια
διαφορετική ερμηνεία της εμφάνισης της συγκεκριμένης συμπεριφοράς είναι…
(θετικός τρόπος σκέψης)
Τι
θέλω να πετύχω ως εκπαιδευτικός
|
Με ποιον τρόπο πιστεύω
πως μπορώ να
το πετύχω
(με
ποιους θα συνεργαστώ, ποιες δράσεις θα υλοποιήσω)
Αν
εμφανίσει ο/η μαθητής/τρια μου
ποια χαρακτηριστικά, θα αισθανθώ
πως πέτυχα τον στόχο μου
|
Τα έξι καπέλα της σκέψης
Αποφασίζουμε, αφού έχουμε εξετάσει όλες τις οπτικές
|
Αυτή η στρατηγική δημιουργήθηκε από τον
Edward de Bono και περιλαμβάνεται στο βιβλίο του '6 Thinking Hats' (τα 6 καπέλα της σκέψης). Τα
6 καπέλα της
σκέψης είναι μια
καλή τεχνική, όταν
θέλουμε να προσδιορίσουμε τις επιπτώσεις κάποιας απόφασης, φωτίζοντάς τη
από πολλές οπτικές γωνίες. Τη χρησιμοποιούμε, επίσης, όταν θέλουμε να ενθαρρύνουμε περαιτέρω σκέψη και προβληματισμό σε ένα θέμα, ή όταν θέλουμε να εξετάσουμε πώς μπορεί εφαρμοστεί μια
ιδέα. Με αυτή την τεχνική μπορούμε ακόμη να διαπιστώσουμε τις αντιδράσεις των άλλων όταν
προσπαθούμε να εφαρμόσουμε κάτι.
Όταν εξετάζουμε ένα πρόβλημα με την τεχνική
των 'Six Thinking Hats' , μπορούμε να το λύσουμε εύκολα χρησιμοποιώντας όλες τις δυνατές
προσεγγίσεις, γιατί το πρόβλημα ή η ιδέα που θέλουμε να εφαρμόσουμε είναι
μια μείξη από φιλόδοξα σχέδια, ικανότητες εφαρμογής, ευαισθησία,
δημιουργικότητα και καλή οργάνωση. Γιατί
ουσιαστικά αυτό γίνεται με την εφαρμογή αυτής της τεχνικής: εξετάζουμε
όλες τις δυνατές παραμέτρους, επιστρατεύοντας
όλες τις διαθέσιμες δεξιότητες και απόψεις. Έχει αποδειχθεί, στην πράξη
ότι τα σχέδια τα οποία υλοποιούμε, έχοντας εφαρμόσει αυτή
την τεχνική είναι πολύ πιο πετυχημένα και πιο εύκολα υλοποιήσιμα από άλλα
στα οποία απλώς έχουμε απλώς θέσει σε πράξη μια ιδέα.
Πώς θα χρησιμοποιήσετε αυτή
την τεχνική
Κάθε καπέλο της σκέψης είναι ένας
διαφορετικός τρόπος σκέψης. Έτσι μπορούμε να ωφεληθούμε από μια αντιπαράθεση διαφορετικών απόψεων, όπως
συμβαίνει όταν άνθρωποι με διαφορετική σκέψη και πεποιθήσεις συζητούν ένα θέμα.
|
1. Το νόημα κάθε
καπέλου
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να εξηγήσουμε τι
αντιπροσωπεύει κάθε καπέλο. Κατά την άποψή μας, είναι χρήσιμο να κάνετε μια δοκιμή πριν εφαρμόσετε αυτή
την τεχνική στην τάξη σας, γιατί δεν είναι μια απλή τεχνική δημιουργικής σκέψης.
|
|
Καπέλο
|
Ρόλος
|
Χρήση
|
|
Άσπρο
|
Πληροφορίες
|
Φορώντας
αυτό το καπέλο εξετάζετε τις πληροφορίες που έχετε και βλέπετε τι μπορείτε να μάθετε από αυτές. Μπορείτε να ψάξετε για
επιπλέον πληροφορίες από τους
άλλους.
|
|
Με αυτό το καπέλο
εστιάζουμε στις διαθέσιμες πληροφορίες.
|
|
Μαύρο
Με
αυτό το καπέλο ψάχνετε όλες
τις αρνητικές πλευρές
της
ιδέας
που εξετάζετε.
|
Κρίση
|
Φορώντας αυτό το καπέλο παίζετε τον
«συνήγορο του διαβόλου». Προσπαθείτε να βρείτε τα αδύνατα σημεία
και γενικά τι μπορεί να πάει λάθος.
|
|
Πράσινο
|
Δημιουργικότητα
|
Φορώντας αυτό το καπέλο υιοθετείτε έναν εντελώς ελεύθερο τρόπο
σκέψης, όπου δεν υπάρχει θέση για κριτική. Μπορείτε να σκεφτείτε δημιουργικές
λύσεις σε ένα πρόβλημα, καταθέτοντας πιθανότητες ή ιδέες.
|
|
Με
αυτό το καπέλο μπορείτε να βρείτε δημιουργικές λύσεις σε ένα πρόβλημα
|
|
Κόκκινο
|
Διαίσθηση
|
Try to think how other people will
react emotionally, explaining hunches, feelings, gut senses.
|
|
Με
αυτό το καπέλο κοιτάτε τα προβλήματα διαισθητικά, καταθέτοντας αυθόρμητες αντιδράσεις και συναισθήματα.
|
|
Κίτρινο
Με αυτό το καπέλο σκέφτεστε θετικά
|
Αισιοδοξία
|
Φορώντας αυτό το καπέλο βλέπετε τις θετικές
πλευρές και τα οφέλη κάποιας
απόφασης. Είστε θετικός, ενθουσιώδης, ενισχύετε τους άλλους
να συνεχίσουν και
τους μεταδίδετε ένα πνεύμα αισιοδοξίας ακόμη
και όταν όλα μοιάζουν
ζοφερά. .
|
|
Μπλε
|
Λογική
|
Φορώντας αυτό το καπέλο έχετε τον έλεγχο,
χρησιμοποιείτε τον κοινό
λόγο. Όταν χρειάζεται συνοχή και οργάνωση είναι
το μπλε καπέλο που αναλαμβάνει ρόλο.
|
|
Με
αυτό το καπέλο συντονίζετε συναντήσεις
|
2. Πώς θα χρησιμοποιήστε τα καπέλα
Σε μια συζήτηση, όσοι χρησιμοποιούν αυτή τη
μέθοδο ξεκινούν μνημονεύοντας το καπέλο της σκέψης που εκφράζουν. Για παράδειγμα, παίρνουν τον λόγο ξεκινώντας με τη φράση «Χρησιμοποιώντας το άσπρο καπέλο, θα ήθελα να ρωτήσω…». Καλό βέβαια είναι να μην το παρακάνουμε, ξεκινώντας πάντα με αυτή τη φράση
όταν θέλουμε να εκπροσωπήσουμε το άσπρο καπέλο. Η επανάληψη βοηθάει στην
τάξη, όταν θέλουμε οι μαθητές να
εξοικειωθούν με αυτή
την τεχνική, οπότε η επανάληψη βοηθάει.
Τα καπέλα λειτουργούν μεταφορικά: όταν τα
φοράμε, είναι σαν
να «καπελώνει» το
μυαλό μας ένας
συγκεκριμένος τρόπος σκέψης.
|
Πηγή: http://users.sch.gr/rmfrentzou/creativity_greek_2/_6 6_thinking_hats.html
Ηθικά Διλήμματα Kohlberg
Τα ηθικά διλήμματα του Kohlberg έχουν χρησιμοποιηθεί προκειμένου να βρεθεί
το ηθικό στάδιο ανάπτυξης του ατόμου.
Τα διλήμματα αυτά φέρουν τον συμμετέχοντα σε λογική και συναισθηματική σύγκρουση αναδεικνύοντας τη δυσκολία επιλογής. Γίνεται αντιληπτό, μέσα από αυτά, το πόσο
η έννοια του «δικαίου» δεν είναι κάτι απόλυτο
και κοινωνικά περιχαρακωμένο. Ταυτόχρονα εμπλέκει τους συμμετέχοντες σε διαδικασίες ανάληψης
διαφορετικών «ρόλων» έτσι ώστε το ίδιο άτομο να παρατηρήσει μια κατάσταση από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
ο Kohlberg και οι συνεργάτες του δημιούργησαν τα σχολεία «δίκαιης
κοινότητας» (Power, Higgins
& Kohlberg, 1989). Τα σχολεία
αυτά ήταν ένα μικρό «σχολικό
σώμα» μέσα στα πλαίσια μιας ευρύτερης σχολικής μονάδας και αποτελούσαν
μέλος της. Η «κοινότητα» συζητούσε
ζητήματα ζωής και πειθαρχίας στα πλαίσια της σχολικής
μονάδας τόσο με τη συμμετοχή μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών. Ένας επιπλέον στόχος αυτών των συναντήσεων ήταν
η δημιουργία κοινωνικά αποδεκτών παραδοχών που να εκφράζουν
την ευημερία όλων των μελών της κοινότητας. Πίστευε πως με το να τίθενται οι ευθύνες καθορισμού κανόνων και
η τήρησή τους στους μαθητές, θα τους
οδηγούσε στο να πάρουν την
προ-κοινωνική συμπεριφορά πιο σοβαρά.
Ωστόσο, και οι εκπαιδευτικοί παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις
κοινότητες, μέσω της ηγεσίας
και της καθοδήγησης στις συζητήσεις, προάγοντας κανόνες και φροντίζοντας την τήρησή τους.
Όλο αυτό θυμίζει αρκετά τις ομάδες Διαμεσολάβησης που διοργανώνονται μέσα
στις σχολικές κοινότητες. Ομάδες που είναι σκόπιμο
να επεκταθούν επίσημα
και οργανωμένα και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Ο/η εκπαιδευτικός αξιοποιώντας, λοιπόν, τα ηθικά διλήμματα του Kohlberg ταυτόχρονα με την διδακτική τεχνική των
καπέλων σκέψης (που θυμίζει αρκετά τη διαδικασία
λειτουργίας των ηθικών διλημμάτων), είναι δυνατό να δημιουργήσει ένα πολύ καλό διδακτικό εργαλείο αναπλαισίωσης
μιας «παραβατικής» συμπεριφοράς.
Ο εσωτερικός κανονισμός ψηφίστηκε ομόφωνα από το σύλλογο διδασκόντων και
το Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων
του Δημοτικού Σχολείου
Οφρυνίου (Αρ.Πρ. 1 Σχολικού Συμβουλίου, 08/10/2021).
